ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ-ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

       Ύμνος της εκκλησίας, που ψάλλεται σε ιδι-αίτερη ακολουθία κατά τη Μ. Τεσσαρακοστή, που  ονομάζεται και Ακάθιστη.

     Κατά τμήματα ψάλλεται τις πρώτες τέσσερις εβδομάδες κάθε Παρασκευή μετά την Καθαρά Δευτέρα. Τον Ακάθιστο Ύμνο τον ονομάζουμε και «Χαιρετισμούς της Παναγίας» (Χαιρετισμοί), επειδή επαναλαμβάνεται συχνά η λέξη «Χαίρε»-στους στίχους καθενός των οίκων που έχουν άρτιο αριθμό-, που απηύθυνε ο Άγγελος Γαβριήλ στη Θεοτόκο.

     Ο Ακάθιστος ύμνος είναι πολύ γνωστός και συγκινεί  ιδιαίτερα τους πιστούς. Αποτελείται από ένα προοίμιο και 24 στροφές, που λέγονται και «οίκοι». Το πιο γνωστό τμήμα του είναι το προοίμιο ή κοντάκιο, που αναφέρει τα εξής:

Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια,

ως λυτρωθείσα των δεινών ευχαριστήρια,

αναγράφω Σοι η Πόλις Σου, Θεοτόκε.

Αλλ' ως έχουσα το κράτος απροσμάχητον,

εκ παντοίων με κινδύνων ελευθέρωσον,

ίνα κράζω Σοι:

Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Σε σένα, Θεοτόκε, την Υπέρμαχο Στρατηγό

εγώ η Πόλη Σου αποδίδω με ευγνωμοσύνη

την ένδοξη νίκη, επειδή λυτρώθηκα από τις

φοβερές συμφορές. Αλλά Συ, επειδή Έχεις 

ακατανίκητη δύναμη, ελευθέρωσέ με από κάθε

είδος κινδύνου, για να Σου φωνάζω δυνατά:

Χαίρε, Νύφη ανύμφευτε.

     Οι 24 στροφές που ακολουθούν το προοίμιο, αρχίζουν η καθεμιά με ένα γράμμα της αλφαβήτου. Η αλφαβητική αυτή σειρά ονομάζεται ακροστιχίδα. Από την 1η έως τη 12η στροφή, εξυμνείται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και η Γέννηση του Χριστού. Στις υπόλοιπες στροφές μιλά ο ίδιος ο ποιητής.

     Ο Ακάθιστος ύμνος είναι έργο του 6ου αι. και ψάλθηκε για πρώτη φορά το 626π.Χ. προς τιμή της Παναγίας στο ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, επειδή, όπως αναφέρεται, βοήθησε να σωθεί η πόλη από την επιδρομή των Περσών και των Αβαρών. Στη διάρκεια της ακολουθίας αυτής, οι πιστοί έμειναν όρθιοι.

     Από την παράδοση αναφέρονται πολλοί ποιητές του Ακάθιστου ύμνου. Δυο κώδικες του 15ου αι. τον αποδίδουν στον Πατριάρχη Σέργιο. Άλλοι κώδικες το 13ου και του 16ου αι. θεωρούν ποιητή του ύμνου το Ρωμανό Μελωδό, που έζησε το πρώτο μισό του 16ου αι. Ο ύμνος όμως δεν παρουσιάζει την κλασική τελειότητα και την απλότητα του Ρωμανού. Η πιθανότερη μαρτυρία όμως είναι ότι ο ύμνος γράφτηκε από το Γερμανό Α’ Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.

     Ο Ακάθιστος ύμνος λόγο της ποιητικής του αξίας, αλλά και της ιδιαίτερης θέσης του την ορθόδοξη λατρεία, διασκευάστηκε και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες.

Μαρία  Ουζούνη Στ2